Ege Denizi’nde başlayan deprem fırtınası günlerdir devam ediyor. Şu ana kadar zaman zaman 5 büyüklüğüne kadar çıkan yüzlerce deprem meydana geldi. Yunanistan’da hükümet acil durum ilan etti. Okullara ara verilirken depremin en yoğun yaşandığı nokta olan Santorino Adası’nın sakinleri yaşadıkları yeri terk etmeye başladı.
Uzman isimler ise bu deprem fırtınası hakkında yaptıkları konuşmada yanardağ patlaması senayosuyna dikkat çekti. Peki korkulan olur da Yanardağ patlarsa bunun Türkiye’ye etkisi olur mu? Olursa boyutu ne şekilde olur? Yıldız Teknik Üniversitesi öğretim üyesi jeoloji uzmanı Prof. Dr. Şükrü Ersoy bu soruların cevaplarını Hürriyet’e açıkladı.
Ege’de meydana gelen depremlerin tektonik değil volkanik depremler olduğunu aktaran Ersoy, Volkan patlaması olması durumunda küllerin Türkiye’ye kadar gelebileceğini, Türkiye kıyılarında tsunami olabileceğini ifade etti:
“TEKTONİK DEĞİL VOLKANİK”
Bu depremler tektonik değil magmatik kökenli, yani volkanik depremler. Yunanlar bile tektonik diyorlar ama ben baştan beri volkanik kökenli olduğunu söylüyorum. Böyle bir tektonik deprem olmaz. Bakın 5 büyüklüğüne kadar depremler meydana geliyor. Bir türlü daha büyüğü olmuyor.
“VOLKANLARIN DOĞUM SANCISI”
Çünkü Santorini Adası’nın denizaltında ve devamında başka volkanlar da var. Kolumbo gibi ya da daha yüzeylenmemiş, su yüzeyine çıkmamış yerlerde bazı volkanlar var. Bunlar onların doğum sancıları. Dolayısıyla bunu iyi okumak gerekiyor, bu depremler tektonik değil volkanik depremlerdir.
“VOLKAN PATLARSA TÜRKİYE’YE KADAR GELEBİLİR”
Volkanların patlaması Türkiye’yi etkileyebilir. Çünkü oradaki volkan tipleri kül püskürtebilen volkanlar. Bunlar rüzgâr sistemleriyle Türkiye’ye doğru da gelebilirler. Hem deniz dalgalarıyla hem de yukarıdan gelebilirler.
“KÜLLER 7 KİLOMETRE YUKARI ÇIKABİLİR”
Bazen şiddetli püskürmelerde küller 7 kilometre yukarıya kadar çıkabiliyor. Hatta havadaki uçuşları bile engelleyebilir. Üstünden geçtiğinizde uçağın düşmesine bile neden olabilir. 2010’da İzlanda’daki bir volkanda, 100 bin uçak seferi iptal edildi.
“TSUNAMİ BODRUM VE DATÇA KIYILARINA GELİR”
Eğer bir denizaltı heyelanı olursa, volkan püskürmese bile tsunami olabilir. Büyük bir depremde de tsunami olabilir. Tabii ki tüm kıyılara ulaşır, tsunami dalgaları öyle kısa mesafede değil uzun mesafede hareket edebilen dalgalardır. Başta bizim Muğla kıyıları, Bodrum, Datça, Bozburun gibi kıyılarımıza gelir, en erken ulaşacağı yerler oralar. Ama bu İzmir’e bile gidebilir.
“BİZE ULAŞMASI YARIM SAAT SÜRER”
Tsunami için Türkiye’de erken uyarı sistemi var. AFAD bu görevi Kandilli’ye verdi. Aynı zamanda bu uyarı tüm Akdeniz’i de içeriyor. AFAD gibi her ülkenin kuruluşları var ve o ülkelere de uyarılar gidecek. Mısır’a, İtalya’ya uyarılar gidecek. Orada olursa da bize uyarı gelecek. Kıyı kesimlerinde siren sistemleri var. Vatandaşların hangi sesin hangi anlama geldiğini bilmesi gerekiyor. Afet yönetiminde vatandaşların da bu işlerden haberdar olması mutlaka şart. Tsunami gerçekleştiğinde 140 kilometre mesafesi bulunan Türkiye kıyılarına ulaşması, yaklaşık yarım saati bulur. 30 saniyede haber duyulur ve gerekli tedbir alınır.”
KOLUMBO VOLKANI BİR MEDENİYETİ BİTİRMİŞTİ
Bir ucu Kos’a bir ucu Sousaki’ye dayanan Güney Ege Volkanik Yayı üzerindeki çok sayıda volkandan biri olan Santorini çevresindeki sualtı Kolumbo yanardağı en son M.Ö. 1400 yılında patlamış, tsunami Kıbrıs’ı bile etkilemişti. Bu patlama Minos medeniyetinin de sona ermesine yol açtı.
